Tylko iluzja

W ten straszny upał na chodniku leżał umierający gołąb. Cały grzbiet miał wyskubany z piór. Prawdopodobnie zrobiły mu to inne gołębie. Może starały się go zadziobać, bo było w nim coś innego, obcego. Może właśnie była to choroba, która powodowała, że nie zachowywał się tak, jak inne gołębie.

Na kanale "Planet" jest cykliczny program o mało atrakcyjnym tytule "Gdzie jest prawda?". A jednak to wyjątkowy program, w którym stawiane są pytania fundamentalne dla człowieka myślącego - o istotę rzeczywistości. Występują w nim laureaci Nobla z różnych dziedzin, wybitni filozofowie, religioznawcy. I gdy tak popatrzyłam na tego zadziobanego gołębia, przypomniała mi się wypowiedź jednego z nich, pytanego o wiarę w Boga. Powiedział, że stracił ją na zawsze, gdy - przebywając w swoim domku gdzieś w leśnej głuszy - usłyszał rozdzierający jęk łani, zagryzanej przez jakiegoś drapieżnika.

Przyroda jest tak okrutna, jakby została stworzona przez demona. My ludzie elegancko nazywamy to łańcuchami pokarmowymi, co oznacza po prostu, że jedno stworzenie pożera drugie. Tylko rośliny, poetycko mówiąc, żywią się słońcem. Ale je też ktoś zżera, a co za tym idzie roślinożercy wcale nie są niewinni. Bo rośliny także nie chcą być zjadane. Dlatego niektóre wytworzyły trucizny czy kolce, a inne mają nawet systemy ostrzegania przed swoimi napastnikami. Tak jest w przypadku jednego z gatunków afrykańskiej akacji, która - gdy pojawią się żywiące się jej liśćmi żyrafy - zatruwa swoje liście i przekazuje sygnał innym drzewom tego gatunku, by zrobiły to samo.

Czy jakiś dobry Bóg mógł to wymyślić? Czy też szatan wmieszał się w jego dzieło i zakaził świat, jak sądzą niektóre ugrupowania ezoteryczne? A może całe nasze postrzeganie rzeczywistości i jej naukowe systematyzowanie jest tylko iluzją? Wiem, że nie nowa to myśl i występuje nie tylko w koncepcjach filozofów, ale w pierwotnych wierzeniach pradawnych ludów, chociażby Aborygenów.

Teoria kwantów wywróciła nasze dotychczasowe rozumienie rzeczywistości. Na poziomie subatomowym rzeczywistość istnieje o tyle, o ile jest postrzegana. Jeśli nie, jej byt jest tylko potencjalny. Elektrony potrafią być tak szalone, że ten sam elektron pojawia się równocześnie w dwóch różnych miejscach. Klasyczny model atomu odszedł do lamusa. Klasyczne rozumienie materii nie ma sensu. Materia jest tylko formą energii, czyli tak naprawdę - niczego. My i wszystko inne stanowimy więc pustkę.

Gdy każda forma w postaci człowieka czy ptaka jest tylko bardziej skondensowanym rodzajem energii, właściwie nie ma co płakać nad zadziobanym gołębiem, zagryzioną łanią czy zjedzoną rośliną. Energia jest wieczna. Chwilowo organizuje się, a potem dezorganizuje i tworzy inną formę. Pytanie tylko, czy na zawsze zostaje w niej zapisana pamięć każdego ptaka, drzewa czy człowieka. Jeśli tak, a są takie koncepcje, tym właśnie jest życie wieczne. Tym jest dusza wszystkiego, co żyje. A reszta - reszta, to iluzja.